Đến Hà Nội vào buổi chiều, Nguyễn Khắc Phúc đưa tôi đến thăm anh trai Phúc ở khu ký túc xá Kim Liên, sau đó chúng tôi đi bộ đến nhà giám đốc Đặng Nhật Minh để mượn xe đạp. Nhà bố mẹ tôi ở cạnh Gia Thượng, Ngọc Thụy, Gia Lâm, cạnh đê sông Hồng. Đạo diễn Đặng Nhật Minh vui vẻ cho tôi mượn chiếc xe Phoenix, một “báu vật” lúc bấy giờ. Tôi vui vẻ đạp xe qua cầu Long Biên, một cây cầu rất quen thuộc, một cây cầu đầy vết thương chiến tranh. Trước khi ra chiến trường, tôi thường đi bộ hoặc đạp xe qua cầu Long Biên.
Đầu năm 1971, tôi vào chiến trường miền Nam, ra đi sớm hơn nhóm văn trẻ ủng hộ chiến trường. Trong nhóm có rất nhiều bạn bè của tôi như Trần Vũ Mai, Vũ An Thy, Nguyễn Văn Đông, Lê Điệp, Nguyễn Khắc Phúc, Phạm Quang Nghị… Cả chục anh chị em chia ra làm ba chiến trường: Trị Thiện , Khu 5, Khu vực phía Nam. Trần Vũ Mai, Nguyễn Khắc Phúc tới khu Nam.
Vì vào Nam cách đây 3 tháng nên sau này tôi mới đọc được bài thơ “Cỏ bên bờ sông Hồng” của Trần Vũ Mai trước khi anh vào chiến trường. Bài thơ đã để lại cho tôi ấn tượng sâu sắc. Không chỉ vì tôi quen với cầu Long Biên hay bãi cỏ sông Hồng mà vì đây là bài thơ viết theo phong cách thơ hiện đại nên tôi dễ dàng đồng cảm. Bởi thơ hiện đại cũng là xu hướng thơ ca của tôi kể từ khi đặt chân lên Trường Sơn. Trước khi ra chiến trường, Trần Vũ Mai làm biên tập viên tại Nhà xuất bản Phổ Thông, cùng cơ quan với nhà thơ Nguyễn Mỹ. Ông rất ngưỡng mộ thơ ca và cuộc đời chiến đấu anh dũng của nhà thơ Trần Mai Ninh nên lấy bút danh là Trần Vũ Mai, thực ra tên thật là Vũ Xuân Mai. Ông cũng rất yêu thích thơ ca và nhân cách Nguyễn Mỹ. Trước khi ra chiến trường, Nguyễn Mỹ đã viết bài thơ nổi tiếng “Sự chia ly màu đỏ” tại Nhà xuất bản Phổ Thượng.
Bài thơ “Cỏ bên bờ sông Hồng” không chỉ cảm động mà còn hay vì tính mới lạ, cách diễn đạt thơ tự do đạt trình độ chuẩn. Đó là điều khá hiếm với thơ Bắc Bộ lúc bấy giờ, mặc dù lúc đó thơ Phạm Tiến Duật thống trị nền thơ chiến trường Bắc Bộ, Hà Nội.
Bài thơ “Cỏ bên bờ sông Hồng” theo tôi là một trong những bài thơ hay nhất viết về Hà Nội trong chiến tranh. Bài thơ rất định mệnh, rất riêng tư nhưng đầy không khí tình yêu trong thời chiến tranh khốc liệt. Khi ấy, tình yêu trong trẻo, giản dị như đóa hoa cúc người con gái cầm trên tay tiễn biệt người yêu ra trận, xanh trong như cỏ bên bờ sông Hồng mùa xuân.
Đầu thế kỷ 21, nhà thơ Nguyễn Đỗ, định cư tại Hoa Kỳ, trong lúc cộng tác với nhà thơ hậu hiện đại nổi tiếng người Mỹ Paul Hoover dịch một tuyển tập thơ Việt Nam xuất bản ở Hoa Kỳ đã vô tình đọc được. bài thơ “Cỏ bên bờ sông Hồng” của Trần Vũ Mai. Bài thơ khiến Nguyễn Đỗ rất cảm động và dù chưa hề biết Trần Vũ Mai nhưng ông đã quyết định chọn bài thơ này để tuyển tập thơ Việt Nam xuất bản tại Mỹ.
Chính xác. Thơ hay dù có lang thang đến đâu cuối cùng cũng sẽ được thừa nhận. Nhớ Trần Vũ Mai (anh mất tháng 1 năm 1991), tôi nhớ bài thơ hay anh viết trước khi lên đường ra chiến trường Vùng Năm, tháng 3 năm 1971:
Cỏ bên bờ sông Hồng
“Buổi sáng
Khuôn mặt em có vẻ xa xăm
Tôi đi dạo phố mùa hè
Tìm từng đoạn đường thân quen
Cái hố được bao phủ bởi rêu
đường cong xa xăm
Gạch lửa có màu đỏ thẫm khô
Ở đây đã từng mưa
Mặt trời đã từng trắng xóa
Mảnh tường mới này
Anh thuộc lòng tấm biển cũ em đã đi qua
Ngày hôm đó chúng tôi đi vào ban đêm
cháy sông Hồng
mưa lũ
Tay em lạnh nhưng đừng run
Tôi nghĩ ngày mai vẫn còn đạn
Mặt anh ta tối sầm và bỏng rát
nhưng ngày mai
Đừng bỏ lỡ bàn tay của tôi
trên đôi vai kiên cường của những người lính của chúng tôi
từ năm nhập cảnh
ồ ngày mai
Hà Nội không phai mờ
Cả ngày bầu trời sâu thẳm
chỉ nhớ tôi thôi
Tôi nhớ những gì tôi chưa có
Cỏ non bên bờ sông Hồng
Màu cẩm thạch nghiêng lời tạm biệt
Nếu tôi sai với bạn
cũng bởi vì chúng tôi muốn không có lỗi
Tôi vẫn có thể mỉm cười trước mặt bạn
giọng hát trẻ trung vang dội
Chúng ta luôn chỉ là chúng ta
Cùng với những gì chúng ta yêu thích
u sầu và mơ mộng
Cỏ bên bờ sông Hồng che phủ trái tim
Chỗ sâu đó cũng bị bom đạn bắn trúng
với tới
Đôi mắt điên cuồng đã để ý đến tôi
Đừng buồn nữa nhé
khi tôi buồn
anh ấy thậm chí còn buồn hơn
Em
nhỏ nhưng trắng tinh
trước cỏ sông
cầm một bông hoa lớn trên tay
Em ơi đừng buồn
Tôi đang đi tới Nam Cực đây.
<
p style=”text-align: justify;”>
Source link
