Thực hiện kế hoạch tác chiến Đông Xuân 1953-1954, Hội nghị Bộ Chính trị (họp ngày 6/12/1953) đã thông qua quyết tâm của Tổng cục Quân ủy: “Tập hợp đa số lực lượng chủ yếu tinh nhuệ để phát động chiến dịch tiến công”. đánh tiêu diệt cụm cứ điểm Điện Biên Phủ”. Thực hiện quyết tâm trên, sau khi tính toán kỹ, Bộ Tư lệnh Chiến dịch quyết định thay đổi phương châm tác chiến ban đầu từ đánh nhanh, quyết nhanh sang đánh chắc, tiến chắc; phương thức tác chiến tập trung vào sự vượt trội về binh lính và hỏa lực, đánh từng trận hoặc nhiều trận đối đầu liên tiếp, tiêu diệt từng căn cứ, cụm căn cứ ngoại vi, “bóc tách” từ bên ngoài, mở đường tiến vào chiến trường Mường Thanh. Chiến lược này, Bộ Tư lệnh Chiến dịch chọn Him Lam làm mục tiêu mở màn, Đại đội 312 (thiếu Trung đoàn 165) được tăng viện 2 đại đội pháo núi 75mm, 2 đại đội súng cối 120mm… được giao nhiệm vụ tấn công Him Lam, mở màn Điện Biên Phủ Chiến dịch; Trong trận đánh, 2 đại đội pháo 105mm trực tiếp yểm trợ.
Vào lúc 17h ngày 13/3/1954, pháo binh ta diễn tập bắn chuẩn bị đạt hiệu quả cao, tạo điều kiện cho lực lượng tiến công của Quân đoàn 312 cơ động, chiếm giữ trận địa xuất phát. 6h30 chiều chúng tôi bắt đầu mở cửa. Tiểu đoàn 11, Trung đoàn 141 tấn công theo hướng chủ đạo, tiêu diệt Căn cứ 1 (102); Tiểu đoàn 428 tấn công theo hướng thứ yếu, tiêu diệt Điểm 2 (101A). Tiểu đoàn 130, Trung đoàn 209 tấn công Căn cứ 3 (101B). Giao tranh diễn ra ác liệt, nhất là trên hướng chủ yếu của Trung đoàn 141. Đến 23h30, trung tâm kháng chiến Him Lam của địch bị tiêu diệt hoàn toàn, 270 người bị bắt sống, Tiểu đoàn 3 Quân đoàn bị tiêu diệt. bị loại khỏi chiến đấu.
Chiến thắng của Him Lam đã để lại những bài học quý giá về nghệ thuật phát động chiến dịch tấn công, đặc biệt là việc chọn mục tiêu phát động chiến dịch.
Bước đầu, Bộ Tư lệnh Chiến dịch xác định phương châm “tấn công nhanh, giải quyết nhanh” với phương thức tập trung ưu thế quân số và hỏa lực đột phá chủ yếu từ phía Tây đánh vào trung tâm Mường Thanh, đồng thời từ phía Đông giáp công viên. . Với phương châm và cách thức chiến đấu này, mục tiêu mở đầu của chiến dịch có thể chọn là một hoặc nhiều căn cứ theo hướng tấn công, chủ yếu từ phía Tây (311, 106) hoặc thứ yếu từ phía Đông (D1, C1, A1). . ) vào Phân khu Trung ương.
Do địch tăng cường phòng thủ, chúng ta gặp khó khăn trong công tác chuẩn bị, nhất là việc kéo pháo vào trận địa nên Bộ Tư lệnh Chiến dịch quyết định chuyển sang phương châm “đánh chắc, tiến chắc”, phương thức tác chiến “bóc”. Từ ngoài vào trong, tiêu diệt từng trung tâm kháng chiến và tiến tới tiêu diệt toàn bộ cụm cứ điểm Điện Biên Phủ. Ta quyết tâm đánh từ phía Bắc và Đông Bắc vào trung tâm Mường Thanh và chọn Him Lam, Độc Lập làm mục tiêu mở màn. Lúc đầu ta định tấn công cả đồi Him Lam và đồi Độc Lập trong một đêm, sau đó tiêu diệt địch ở Bản Keo. Sau khi cân nhắc, đặc biệt là về khả năng pháo binh và đạn dược để hỗ trợ cho bộ binh tấn công, ta quyết định đánh Him Lam trước, rồi đêm hôm sau đánh Độc Lập để bảo đảm thắng lợi.
Ảnh trái: 21.000 xe đạp, 261.500 công nhân cùng các loại ô tô, tàu, thuyền, lừa, ngựa… ngày đêm vận chuyển lương thực, vũ khí, đạn dược cho mặt trận Điện Biên Phủ. Sự đóng góp to lớn của lực lượng dân sự, bảo đảm hậu cần cho chiến dịch là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến thắng lợi. Ảnh phải: Bộ đội ta kéo những quả pháo nặng hàng chục tấn vượt rừng núi vào chiến trường Điện Biên Phủ.
Việc lựa chọn Him Lam làm mục tiêu mở màn cũng xuất phát từ vai trò quan trọng của cụm cứ điểm này. Trung tâm kháng chiến Him Lam là vị trí phòng thủ bất ngờ của địch trên Quốc lộ 41, đường huyết mạch tiến vào Trung khu từ hướng Đông Bắc. Đây là địa hình có giá trị, gồm 5 điểm cao trung bình 500m, khống chế một khu vực xung quanh rộng lớn; cùng với sông Nậm Rom ở phía Bắc làm chướng ngại vật tự nhiên, thuận tiện cho việc phòng thủ. Xác định Đông Bắc là hướng tấn công chủ yếu của quân ta, địch đã huy động tối đa xây dựng Him Lam thành cứ điểm vững chắc nhất, “cửa thép” bảo vệ Mường Thanh. Cùng với Độc Lập và Bản Keo, chúng ta tạo thành hệ thống phòng thủ bên ngoài ngăn cản chúng ta từ xa. Giữ vững Him Lam trước các đợt tấn công của ta là minh chứng đầu tiên cho thấy sức mạnh “bất khả xâm phạm” của tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ mà cả Pháp và Mỹ đều tốn nhiều công sức xây dựng. Nhưng nếu mất Him Lam, Mường Thanh sẽ chẳng khác gì một ngôi nhà mở rộng cửa, hệ thống phòng thủ bị phá vỡ trên diện rộng xung quanh bên ngoài.
Đối với chúng tôi, Điện Biên Phủ là chiến dịch đánh địch phòng thủ trong các công sự kiên cố lớn nhất kể từ đầu cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, có nhiều lực lượng tham gia, tạo thành cụm cứ điểm của Ngài. Lâm trên đường 41 từ Tuần Giáo lên Mường Thanh là chướng ngại vật lớn. Tiêu diệt Him Lam, ta đã tạo được mối đe dọa trực tiếp đối với các mục tiêu còn lại của Sư đoàn Trung ương (đặc biệt là sở chỉ huy địch ở Mường Thanh) ở cự ly gần; phân chia Sư đoàn miền Bắc và Sư đoàn miền Trung, tạo điều kiện thuận lợi để tiêu diệt các cụm cứ điểm phía Bắc; Mở đường Tuần Giáo – Mường Thanh để huy động lực lượng, triển khai đội hình tấn công và vận chuyển lượng lớn vật chất bảo đảm cho chiến dịch dọc tuyến đường này.
Lựa chọn Him Lam làm mục tiêu mở màn là kết quả của sự phân tích, đánh giá chính xác về điểm yếu chí tử của cụm cứ điểm Điện Biên Phủ nói chung và Him Lam nói riêng. Phân tích khả năng phòng thủ của địch ở Điện Biên Phủ, Bộ Chỉ huy Chiến dịch đã chỉ ra hai điểm yếu “chết người” của “con nhím” này: Thứ nhất, sự cứng nhắc, thụ động của hệ thống phòng thủ tập thể. nhóm cơ sở. Đó là một cấu trúc chặt chẽ của nhiều căn cứ, nhưng trên thực tế chúng vẫn là những căn cứ riêng biệt. Khi bị tấn công, mỗi căn cứ chủ yếu phải dùng lực lượng của mình để đối phó. Điều này cho phép chúng tôi tập trung sức mạnh vào việc tiêu diệt từng thành trì. Thứ hai, Điện Biên Phủ bị cô lập giữa núi rừng ta giải phóng, xa hậu phương địch, quân tiếp viện và tiếp tế phải dựa vào đường không. Nếu chúng ta kiểm soát hoặc cắt không khí, “con nhím” này sẽ nhanh chóng mất đi khả năng chiến đấu. Kiểm soát sân bay Mường Thanh và cắt đứt nguồn cung cấp đường không của địch là nhiệm vụ nằm trong khả năng của chiến dịch.
Him Lam là cụm cứ điểm do Tiểu đoàn 3 Quân đoàn 13 trấn giữ, gồm 3 cứ điểm. Tại mỗi căn cứ, hầm, hào được xây dựng kiên cố, xung quanh có 4 đến 6 hàng rào dây thép gai xen lẫn các bãi mìn rộng từ 100 đến 200 m. Tuy nhiên, Bộ Tư lệnh Chiến dịch vẫn quyết định chọn Him Lam để phát động chiến dịch vì nhận thấy cụm căn cứ này có một điểm yếu không thể khắc phục được. Đó là một vị trí bất ngờ, nằm cách Phân khu Trung tâm 2,5 km. Khoảng cách này cho phép chúng ta tập trung sức mạnh cần thiết, cô lập Him Lam trong một thời gian nhất định để tiêu diệt. Nếu trận chiến kết thúc vào ban đêm, khả năng quân địch tiếp viện từ Khu trung tâm hoặc các căn cứ lân cận có thể bị loại bỏ. Thực tế đã chứng minh quyết tâm tấn công Him Lam để mở màn chiến dịch là đúng đắn. Giành chiến thắng trận mở màn, nhanh chóng tiêu diệt cụm căn cứ Him Lam trong đêm 13/3, chỉ sau hơn 5 giờ chiến đấu, mở đường cho quân ta đánh chiếm toàn bộ cụm căn cứ Điện Biên Phủ.
Theo Báo Quân đội nhân dân
