Phó chủ tịch Hội Nhà văn Hà Nội – Nguyễn Việt Chiến – nhận định các tác giả chuyên nghiệp đang loay hoay tiếp cận người đọc.
Sáng 27/2, hội thảo “thơ và những vấn đề thơ đương đại” diễn ra gần ba tiếng tại trụ sở Hội Nhà văn Việt Nam (Hà Nội). Hơn 10 nhà thơ trình bày tham luận, tập trung phản hồi ánh sáng thực hiện thiếu hấp dẫn của đời sống thi ca Việt Nam hiện nay.
Nhiều người nhận định trong thời đại kỹ thuật số, điện tử hóa, độc giả quay lưng với thơ, đồng thời các tác phẩm không được bán, chủ yếu in ra để giao dịch, làm quà tặng. Nhà thơ Nguyễn Việt Chiến cho rằng trong những năm qua, tác giả chuyên nghiệp đang “chìm nghỉm” trong biển người làm thơ vô danh. “Chúng ta phải nhìn thẳng vào sự thật khi nhà thơ từ 4 đến 5 năm (có người cả năm) mới xuất bản được một cuốn. Mỗi cuốn trong chừng 500 bản nhưng lại để nhau là chính vì thơ bán được rất nhiều. Ít hoặc không được bán”, ông nói.
Nhà thơ Vũ Quần Phương đánh giá hầu hết các nhà xuất bản không đầu tư vào công việc, bán thơ. Ông chia sẻ: “Người viết phải tự bỏ tiền in ấn, tự bán mà phần đông là không biết bán. Gửi sách hiệu thì bị từ chối, chỉ có tặng”.
Ngoài việc khó bán, những năm qua thơ thiếu tác phẩm hoặc hiện tượng nổi bật. Theo ông Nguyễn Việt Chiến, nguyên nhân là thiếu ý tưởng và phá vỡ. Nhà thơ giải đông phần tác giả trẻ nặng cách thơ mà không có nội dung quan trọng. Cấu trúc bài thơ, không có “tứ” và chỉ dừng lại ở mức thông thường. “Khi đó, tác phẩm là sự sắp xếp các chữ cái mà đáng lẽ ra nó phải được tạo ra từ nhà thơ cấu trúc, xác lập bằng ý tưởng, cấu trúc mới để bài thơ có đời sống tư duy cao hơn”, Phó chủ tịch Hội Nhà văn Hà Nội chia sẻ.
Nhà luận phê bình văn học Lê Thành Nghị chung quan điểm: “Trên thi đàn mấy năm không có tác phẩm thơ nổi bật, sáng tạo như giai đoạn cuối thế kỷ 20. Lý do chính là nhà thơ trẻ thiếu niên Biến trong tư duy sáng tạo “. Năm 2017, giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam, Hội Nhà văn Hà Nội không có thơ. Hội nhà văn TP.HCM từng tặng thưởng cho tập thơ White thơ (La Mai Thi Gia) and file Nghi lễ của ánh sáng (Lê Tuân). Tuy nhiên, sự việc gây tranh cãi giữa thành viên giám sát bởi vì không phải là hệ thống nhất trong quy trình.
Nhiều hội viên của Hội Nhà văn Hà Nội có những điểm yếu của bộ phận cây bút hiện nay là quay lưng với đời sống cần lao, khó khăn của người dân quê nghèo, dân cư tỉnh lẻ sinh ra ở các đô thị chật vật, ô nhiễm … Điều này chính làm thơ mộng hấp dẫn, không có nội dung chiều sâu.
Tại hội thảo, vấn đề tặng giải thưởng cũng được trao đổi. Nhà thơ Vũ Quần Phương cho rằng chưa có thời kỳ nào của văn học nghệ thuật có nhiều giải thích như hiện nay. Tuy nhiên, công việc vinh danh các tác giả dần dần làm chậm, uy tín. Theo nhà thơ, nguyên nhân từ sự thiếu công bằng, chính xác trong việc kiểm tra. Ông xuất đề cần tìm mới chế độ trong bình chọn, giám sát có hiệu lực nhận ra giá trị của thơ.
Vấn đề làm sao để có tác phẩm thơ hay được nêu ra cuối hội thảo. Nhà thơ Hữu Thỉnh – Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam – quyết định muốn tác giả hay thì “con chữ” phải có hồn, lắng đọng trong lòng giả. Trong quá trình làm mới, tác giả phải biết cách giữ thơ ngôn ngữ đặc biệt. Ông nói thêm: “Nhìn bức tranh thơ mộng, bận bịu có ‘cái được’ của sự thay đổi mới thơ ca nên dân chủ hơn trong sáng tạo bài hát kế thừa hệ thống truyền thông tố chất và nhiều tìm kiếm, thể nghiệm , phong cách đa dạng hơn”.
Trọng Trường
