Trần Thắng
Tháng mười ở quê
Nắng có mùi rơm rạ
Tháng mười tạ ơn đất
Cảm ơn bốn phương
Mồ hôi thay đổi thu hoạch
Gạo chảy qua kẽ tay, chảy qua vai và tóc
Những vết xước dính chặt vào da
Những cánh đồng khô lưng
Mong mưa sẽ sống lại.
Không còn ai dùng rơm để nấu ăn nữa
Thương thay những linh hồn đói khát
Lão nông kéo rơm ra nhóm lửa
Mắt cay và mờ
Mùa hè ngồi ngoài trời chờ trẻ em đi săn chim
Cơm mới chim ngói
Hương thơm của xôi làng.
Có
Chân trần
Cô thôn nữ giấu hoa chanh trong ngực
Dụ dỗ trai làng tự thiêu
Vào ban đêm, bầu trời rất sáng
Trăng lưỡi liềm có vệt lông
Tia vàng trải khắp sông
Hít thở hơi ấm lung linh cuối ngày.
Một bài thơ tập trung vào nhiều khía cạnh. Đôi khi nó cụ thể thông qua một vài hình ảnh rõ nét dường như đang tồn tại xung quanh chúng ta, đôi khi nó trừu tượng và siêu thực, đôi khi nó là những màu sắc nhấp nháy của ngôn ngữ đồ họa ấn tượng. Tất cả tạo nên một bài thơ lạ và độc đáo của họa sĩ, nhà thơ Trần Thắng.
Hình ảnh lao động thật đẹp, tràn đầy sức sống, “cơm chảy qua kẽ ngón tay, chảy qua vai, chảy vào tóc”. Bài thơ quy tụ bốn hình ảnh thơ: “cơm tràn”, “qua ngón tay”, “chảy trên vai”, “trong tóc”. Rõ ràng, nhà thơ đang khắc họa vẻ đẹp của lao động nông thôn qua sự rắn rỏi, khỏe khoắn của mình. Và vẻ đẹp đó được nhìn qua con mắt của bức tranh ánh sáng, vẻ đẹp như đang chảy và sống động.
Mở đầu bài thơ, mặt trời được coi là hình ảnh nhân cách hóa của “nắng thơm rơm rạ”. Nếu “mặt trời” tích cực xuyên vào làm cho “rơm” thơm ngát thì đó thực sự là một “mặt trời” sống động, có hồn.
Động từ “nuzzling” còn thể hiện “sunshine” rất tinh nghịch và linh hoạt. Vì thế, bài thơ mở đầu “Tháng Mười nhờ đất/nhờ bốn góc trời” bằng những giọt “mồ hôi” “thay đổi” từ “thu hoạch”. “Cảm ơn” “trời đất” đã ủng hộ, dang rộng vòng tay thơm để bảo vệ, nâng đỡ nhân dân.
“Tháng 10” là tháng gặt hái những thành quả mà con người có được nhờ đất đai. Điều đó gợi ý sự thịnh vượng, niềm vui và sự hòa hợp. Vì vậy, hình ảnh “nắng thơm rơm rạ” như một phần tiếng nói hòa hợp giữa thiên nhiên và con người, chủ động, nhẹ nhàng thể hiện tiếng nói hòa bình, thịnh vượng.
Hội họa chợt đi vào thơ, làm cho thơ càng gợi nhiều sức gợi, “cơm chảy qua kẽ tay, chảy qua vai và tóc”, đó phải chăng là niềm hạnh phúc sung túc được miêu tả bằng ánh sáng ngôn ngữ? định hình? Mùa vàng chỉ có thể diễn tả thật thơ mộng.
Tuy nhiên, xen kẽ trong bức tranh mùa gặt đầy hạt giống ấy là cảm giác “xước da”, khiến bức tranh mùa gặt quê hương càng thêm sinh động và trọn vẹn. Tiếng nói của sự cần cù không chỉ nói lên bằng cảm xúc mà còn được hình dung qua hình ảnh nên thơ mang tính chất siêu thực “cánh đồng khô da”.
Bài thơ muốn thể hiện sự cống hiến của thiên nhiên đối với con người. Đó là một sự mô tả kép thú vị, vừa cụ thể vừa trừu tượng. Cái đẹp đến ngay sau khó khăn, không thể khác được.
Những cánh đồng hoa màu đi qua là những “cánh đồng” dường như đang “lộ lưng” và chịu đựng cái nắng nóng vô cùng để thể hiện và tích lũy thêm năng lượng hứa hẹn một vụ mùa bội thu cho tương lai. ? Tư thế đó vừa đẹp vừa bền bỉ, ẩn chứa một quá trình dưỡng sinh như một quy luật.
Vì vậy, câu thơ “mong cơn mưa tới” sẽ “hồi sinh” là điều tự nhiên và nó đã làm dịu đi những hình ảnh gợi bao gian khổ, chịu đựng hơn cả việc “lộ lưng lột xác”. Một bài thơ đan xen nhiều cảm xúc khác nhau, đó cũng là tài năng đặc biệt của tác giả khi sử dụng ngôn ngữ.
Vì vậy, điểm nhìn trong bài thơ thứ hai là vườn và bếp. Nơi đó từng chứa đựng bao kỷ niệm làng quê gần gũi và thân thương. Một vài hình ảnh gợi nhớ quá khứ đến hiện tại “không ai dùng rơm rạ nấu cơm nữa/đồng cảm với những tâm hồn mùa đói” khiến bàn ăn lang thang, như trở về ký ức một thời.
Ký ức đó hiện lên thoáng qua trong tâm trí “lão nông đi nhổ rơm nhóm lửa” đủ khiến nhân vật trữ tình xúc động và với ký ức xưa “nhức mắt”. Khi đó, cái nhìn của tâm trí về kỷ niệm xưa dường như được mở rộng đến mức “ngồi hè đợi trẻ em đi săn chim/lúa mới, chim ngói/khói thơm làng nếp”.
Còn bao nhiêu cảm xúc, cảm xúc trộn lẫn vào nhau, cảm xúc của thị giác và tâm hồn quyện vào nhau, đánh thức biết bao hương vị nồng nàn của khói bếp xưa, “khói thơm làng nếp”. Cái cụ thể (khói thơm) và cái trừu tượng (gạo làng) hòa quyện với nhau tạo nên hương vị văn hóa làng quê qua lời nói và tình cảm. Có thể thấy, cảm giác quê hương đã bắt đầu nói lên ngay từ tâm hồn nhân vật trữ tình chân thực.
Ý nghĩa thơ dần mở rộng phạm vi sang lĩnh vực tình cảm vợ chồng qua góc nhìn vô cùng tinh tế. Một không gian thiên nhiên đích thực được nhìn thấy ngắn gọn trong hai hình ảnh thơ “lợn may mắn/chân trần” vẫn hội đủ cả yếu tố tự nhiên (lợn may mắn) và con người (chân trần). Đó là nền tảng cho sự nở rộ của khả năng sinh sản tươi đẹp, tràn đầy sức sống “gái làng giấu hoa chanh trong ngực/dụ trai làng đốt mình”.
Và như vậy, cả một thế giới với “vầng trăng khuyết”, với “dầm vàng hướng ra sông” phóng mình vào một thế giới siêu thực đầy hấp dẫn “có măng” hứa hẹn “hút ẩm cuối ngày” . lung linh”. Ý tưởng nên thơ đã thực sự dang rộng đôi cánh, cho phép năng lượng giải phóng một lần nữa được kích hoạt. Đẹp và hấp dẫn vô cùng!
Chất liệu siêu thực được thể hiện rõ nhất ở khổ thơ cuối. Mỗi mảnh màu siêu thực được áp dụng để tăng thêm sự phong phú và lấp lánh. Có rất ít chất liệu hiện thực (hoa chanh, bầu trời tối, bình minh) nhưng cũng đủ làm nền rải rác đây đó khiến bức tranh siêu thực đó trở nên lung linh.
Vì vậy, nó tưởng chừng như huyền ảo nhưng lại rất thật, tưởng chừng mơ hồ nhưng lại rất chân thực. Chỉ cảm nhận qua những chất liệu, màu sắc, đường nét đó, ta thấy được một bức chân dung văn hóa làng quê thấm đẫm vô số sắc thái yêu thương, tang thương.
Một bài thơ đa giọng, đa màu sắc, thấm đẫm hồn quê, lời nói lạ nhưng quen cũng đủ khiến chúng ta thích thú và trân trọng.
ITN
Source link
